Tư duy mở rộng

Để hiểu được tại sao Sơ đồ Tư duy hiệu quả đến vậy, bạn cần tìm hiểu thêm về cách bộ não tư duy và nhớ lại thông tin. Não bạn không tư duy theo kiểu tuần tự và đơn điệu, nó tư duy theo chiều hướng khác nhau cùng một lúc – xuất phát từ những điểm kích hoạt tại trung tâm ở dạng Hình ảnh hoặc Từ Khóa. Tôi gọi đó là Tư duy mở rộng

  Như tên gọi của thuật ngữ này, những suy nghĩ tỏa ra các hướng như những nhánh của một cây, những đường gân của một chiếc lá hoặc những mạch máu trong cơ thể tỏa ra từ trái tim.

  Não của bạn có khả năng tạo ra vô số ý tưởng, hình ảnh và khái niệm Sơ đồ Tư duy được thiết kế để làm việc theo cùng một cách với bộ não, là sự phản ánh trên giấy của Tư duy Mở rộng đang hoạt động. Bạn ghi nhận thông tin càng gần với cách thức phản ánh hoạt động tự nhiên của bộ não, thì não bạn sẽ có thể kích hoạt việc nhớ lại những sự kiện và ký ức càng hiệu quả.

Bài tập về Tư duy Mở rộng

  Để làm rõ những điều tôi vừa nói, bạn hãy thử làm bài tập dưới đây. Bài tập này sẽ chứng minh cho hiệu quả phi thường của Tư duy Mở rộng của bạn. Tôi sẽ yêu cầu bạn tưởng tượng một hình ảnh mà bạn không có thời gian nghĩ về nói trước, nhưng tôi cam đoan bạn sẽ trả lời đúng.

Từ mà tôi muốn bạn tưởng tượng là

QUẢ CHUỐI

Bạn không nghe tôi nói từ ngày trước đó, nhưng:

 * Bạn có thấy một hình ảnh không?

 * Nó có màu sắc không?

 * Bạn tưởng tượng ra hình ảnh đó nhanh như thế nào?

 * Hình ảnh đó là gì?

 * Những liên tưởng xung quanh hình ảnh đó là gì?

 * Nó ở đâu trước khi xuất hiện?

  Hầu hết mọi người trên thế giới đều biết một quả chuối trông như thế nào. Khi “nghe” từ này, bạn có thể thấy được các màu vàng, hơi vàng hoặc xanh – tùy thuộc vào độ chin của quả. Bạn có thể thấy được hình dáng cong cong của nó. Bạn có thể liên tưởng hình ảnh này với một món tráng miệng thơm ngon, một ngày nghỉ tuyệt vời hoặc một ly nước trái cây. Hình ảnh sẽ xuất hiện ngay tức khắc, không từ đâu cả, và bạn không có thời gian để hình dung ra các chữ cái của từ đó. Hình ảnh đã được lưu trữ trong đầu bạn, và bạn chỉ cần tái hiện nó mà thôi.

  Bài kiểm tra nhanh này cho thấy mọi người, không phân biệt giới tính, địa vị hoặc quốc tịch, đều sử dụng Tư duy Mở rộng để liên kết Từ Khóa với Hình ảnh Chủ đạo ngay lập tức. Đây là điều cơ bản cho mọi suy nghĩ của chúng ta và cũng là điều cơ bản của Sơ đồ Tư duy.

Sơ đồ Tư duy được thiết kế nhằm nâng cao hiệu quả và tăng cường quá trình Tư duy Mở rộng.

Từ khóa và Hình ảnh Chủ đạo làm việc như thế nào?

  Một Từ Khóa (hoặc một cụm từ) là từ tượng trưng cho một hình ảnh cụ thể hoặc một loạt hình ảnh cụ thể. Một Hình ảnh Chủ đạo là hình ảnh khi được truyền đến não sẽ giúp bạn nhớ lại không chỉ một từ hoặc cụm từ riêng lẻ mà là cả một kho thông tin có liên quan theo hình thức đa chiều.

Ví dụ:

 * Khi cố tìm một hình ảnh để thâu tóm khái niệm đi đến hội chợ giải trí lúc còn nhỏ, bạn có thể chọn từ “kẹo bông”.

 * Như một Từ Khóa, từ “kẹo bông” sẽ kích hoạt ký ức ở bán cầu não trái – bán cầu não có chức năng phân tích.

 * Việc vẽ hình cây kẹo bông sẽ tạo ra một Hình ảnh Chủ đạo. Hình ảnh này sẽ kích thích ký ức ở bán cầu não phải – bán cầu não có chức năng về thị giác.

 * Hình ảnh sẽ trở thành yếu tố kích thích thị giác – yếu tố tượng trung không chỉ cho từ đó mà còn cho cảnh tượng, âm thanh và mùi vị của hội chợ giải trí.

  Bản thân ‘từ’ không đủ kích hoạt toàn bộ sự trải nghiệm về hội trợ giải trí vì nó không kích thích cả bộ não của bạn. Từ, như một phần của câu, cũng sẽ không kích hoạt toàn bộ trải nghiệm, vì câu sẽ xác định và giới hạn điều này. Ngược lại, khi được chuyển thành Hình ảnh Chủ đạo, một Từ Khóa có mục đích liên kết với các chức năng của hai bán cầu não trái và phải. Việc này sẽ làm tỏa ra những kết nối và kích hoạt khả năng nhớ lại các thông tin được liên kết hoàn toàn.

Ngôn ngữ của bộ não

  Ngôn ngữ chính của bộ não không phải là lời nói hoặc chữ viết. Não hoạt động thông qua các giác quan bằng cách tạo ra các liên kết giữa những hình ảnh, màu sắc, từ khóa và ý tưởng chủ đạo.

  Từ rất lâu trước khi con người biết được bộ não là gì hoặc nó nằm ở vị trí nào, người Hy Lạp cổ đã khám phá ra rằng để có thể nhớ lại thông tin theo yêu cầu và kích hoạt trí nhớ một cách chính xác, học cần sử dụng sự kết hợp của:

Tưởng tượng và liên kết

  Sự tưởng tượng và liên kết có liên quan đến toàn bộ hoạt động của não. Trí tưởng tượng của bạn chủ yếu được kích thích khi bạn sử dụng:

 * Các giác quan của mình

 * Sự cường điệu

 * Vần điệu và sự chuyển động

 * Màu sắc

 * Tiếng cười

 * Tranh ảnh

Sự liên kết chủ yếu được kích thích khi bạn sử dụng:

 * Con số

 * Từ ngữ

 * Biểu tượng

 * Thứ tự

 * Khuôn mẫu

 * Hình ảnh

  Tất cả chúng ta đều bị thu hút bởi những người làm chúng ta dễ chịu và bởi những thứ chúng ta thích. Để Sơ đồ Tư duy trở thành một vật mà bạn thích nhìn vào và muốn tiếp tự sử dụng, nó cần phải:

 * Miêu tả tích cực những sự việc hoặc kế hoạch

 * Thu hút thị giác

  Sơ đồ Tư duy bao gồm những yếu tố quan trọng này sẽ khuyến khích não của bạn liên kết những suy nghĩ, nỗi sợ hãi, những ước mơ và lý tưởng theo một cách thức sáng tạo hơn nhiều so với bất kỳ hình thức ghi chú nào khác. Sơ đồ Tư duy kích hoạt những liên kết trong não bạn; điều này sẽ giúp bạn nảy sinh những ý tưởng, đi đến những kết luận và lên kế hoạch nhanh chóng hơn, sáng tạo hơn bất kỳ kỹ thuật động não nào khác.

Bài tập về Từ Khóa và Tư duy Mở rộng

  Sơ đồ Tư duy con dưới đây sẽ thể hiện khái niệm “hạnh phúc”. Xung quanh khái niệm có các khoảng trống cho 10 liên kết Từ Khóa.

  Bạn hãy thử làm bài tập này một mình hoặc với hai, ba người khác (điều quan trọng là đừng thảo luật về những liên kết của bạn, vì nếu làm như vậy, các bạn sẽ tác động lẫn nhau).

 * Trước tiên, hãy vẽ một hình ảnh trung tâm tượng trưng cho khái niệm “hạnh phúc” theo ý bạn.

 * Kế đến, trên mỗi nhánh ở xung quanh hình ảnh trung tâm, hãy viết 10 liên kết Từ khóa đầu tiên tỏa ra từ trung tâm khi bạn nghĩ đến bức trang mình vẽ để thể hiện khái niệm “hạnh phúc”.

 * Điều quan trọng là viết ra những từ đầu tiên xuất hiện trong đầu bạn, cho dù bạn nghĩ rằng chúng mắc (buồn) cười đến đầu đi nữa. Đừng tự kiểm tra lại hoặc tạm ngừng để suy nghĩ.

 * Nếu bạn thấy dễ dàng nghĩ ra được nhiều hơn 10 từ, hãy vẽ thêm các nhánh để thể hiện chúng.

  Khi hoàn thành, bạn hãy so sánh kết quả của mình với kết quả của người khác để xem những từ nào trùng nhau.

  Điểm nổi bật của bài tập này là cho thấy một khi não bạn bắt đầu “hoạt động tự do” trong việc liên kết từ thì nó sẽ hoạt động nhanh hơn. Cũng giống như việc đi theo các kết nối trên Internet, bạn sẽ thấy rằng mình có thể nghĩ ra được nhiều kết nối hơn.

Dưới đây là một Sơ đồ Tư duy liên tưởng tới từ Hạnh phúc - tạo bởi phần mềm iMindmap Ultimate

  Một điểm nổi bật khác là nếu bạn so sánh kết quả của mình với kết quả của người khác, bạn sẽ ngạc nhiên vì có ít sự trùng lặp đến thế trong khi lựa chọn từ liên kết. Chúng ta thực sự là những cá nhân riêng biệt và chúng ta thực sự suy nghĩ theo các Mở rộng.

Mind Mapping Book - Tony Buzan

www.iMindWorld.com